Klub KaPA w Rumunii. Część 1 - Muzeum Cucuteni w Piatra Neamt.
Podczas wyprawy do Rumunii obowiązkowym punktem na naszej trasie było Muzeum Sztuki Eneolitycznej Cucuteni w Piatra Neamt, czyli Muzeul de Artă Eneolitică Cucuteni (Muzeul Cucuteni): http://maecpn.muzeu-neamt.ro/
Kultura Cucuteni (lub kompleks Cucuteni-Trypole) jest jedną z najbardziej znanych społeczności neolitycznej Europy. Ludność tej kultury zajmowała ziemie dzisiejszej zachodniej Ukrainy, Mołdawii i Rumunii. Wyróżnia się wśród współczesnych jej społeczności wysokim poziomem rozwoju cywilizacyjnego, występowaniem wielkich osad z domami wznoszonymi z drewna i gliny, zaawansowaną technicznie metalurgią miedzi oraz wysokim poziomem technologicznym i artystycznym garncarstwa. Nazywana jest czasem protocywilizacją.
Ceramika kultury Cucuteni-Trypole była wykonywana ręcznie z niezwykłą starannością i malowana we wspaniałe wzory. Poza ceramiką użytkową i naczyniami o specjalnym przeznaczeniu, na stanowiskach archeologicznych odkryto tysiące figurek glinianych tzw. Wielkiej Bogini lub neolitycznych Venus, figurki zoomorficzne, ołtarzyki i modele świątyń, które wskazują na szczególne miejsce w życiu tej ludności praktyk religijnych, związanych z kultem płodności i urodzaju. W osadach istniały specjalne miejsca wyznaczone do ich odprawiania.
W Muzeum Sztuki Eneolitycznej Cucuteni w Piatra Neamt w północnej Rumunii na stałej ekspozycji pokazywany jest jedynie mały ułamek wytworów tej kultury, odkrytych do tej pory na różnych stanowiskach. Poza malowanymi naczyniami i ołtarzami można zobaczyć figurki antropo- i zoomorficzne. Niektóre z nich to „zabytki podręcznikowe” – ich zdjęcia i rysunki widział chyba każdy archeolog, studiujący zagadnienia związane z neolitem i sztuką pradziejową. Nasze zdziwienie wzbudziły przede wszystkim malutkie figurki kobiece o klasycznej „cucuteńskiej” formie, których wielkość nie przekracza 2 cm!
Zabytki w muzeum w Piatra Neamt są pięknie wyeksponowane i oświetlone oraz podpisane. Brak długich opisów i multimediów jest w tym przypadku bardzo dobrą decyzją – zabytki kultury Cucuteni same przemawiają do widza swoją formą. Trafiliśmy na bardzo miłe Panie z obsługi, które nie pobrały od nas żadnych opłat, kiedy dowiedziały się, że w większości jesteśmy archeologami, za to udzieliły nam wszelkich informacji w języku angielskim i zaprosiły na konferencje i spotkania, odbywające się w muzeum i dotyczące neolitu.
Wstęp do muzeum kosztuje 4 (bilet normalny) lub 2 leje (bilet ulgowy), czyli mniej więcej tyle, co 4 lub 2 zł. Dodatkowa opłata 10 lei dotyczy możliwości robienia zdjęć i jest spotykana w większości obiektów turystycznych i muzeów w Rumunii.
CIEKAWOSTKA:
W m. Kamień Łukawski w powiecie sandomierskim podczas badań w latach 60. XX wieku znaleziono cztery fragmenty naczyń kultury trypolskiej (Cucuteni-Trypole) z domieszką potłuczonych muszli, w tym jeden malowany brunatnoczerwoną farbą. Ceramika tej kultury została już wcześniej odkryta na naszych ziemiach w obrębie osady kultury pucharów lejkowatych w Gródku nad Bugiem w powiecie hrubieszowskim. Osada w Gródku znajdowała się w strefie styku obszarów zasiedlonych przez ludność kultur pucharów lejkowatych i trypolskiej. Fragmenty naczyń z osady pod Sandomierzem, które należy uznać za importy, poszerzają zasięg występowania ceramiki trypolskiej na zachód o ponad 250 km od zwartego osadnictwa kultury trypolskiej i dowodzą kontaktów pomiędzy przedstawicielami obu kultur (E. Kempisty, Odkrycie ceramiki kultury trypolskiej na zachód od Wisły, „Wiadomości Archeologiczne”, t. 33, 1968, s. 377-380).
