![](https://static.wixstatic.com/media/356d0cee84164a4cb8304d44630a7ea6.png/v1/fill/w_96,h_54,al_c,q_85,usm_0.66_1.00_0.01,blur_2,enc_auto/356d0cee84164a4cb8304d44630a7ea6.png)
Archeologia dla najmłodszych
ARCHEOLOGIA to dziedzina nauki, która zajmuje siÄ™ odkrywaniem najdawniejszej przeszÅ‚oÅ›ci czÅ‚owieka.
​
PAMIĘTAJ! Archeolodzy nie zajmujÄ… siÄ™ badaniem dinozaurów!
​
Kiedy na Å›wiecie pojawili siÄ™ ludzie, dinozaury już dawno wyginęły. Å»yÅ‚y w innej epoce. PojawiÅ‚y siÄ™ na Ziemi ponad 200 milionów lat temu, a wymarÅ‚y okoÅ‚o 65 milionów lat temu.
Nauką o dinozaurach i innych pradawnych roślinach i zwierzętach jest paleontologia.
![](https://static.wixstatic.com/media/a8c932_ee8501e295de4092bab9c5b65482d8ed~mv2.jpg/v1/fill/w_428,h_151,al_c,q_80,usm_0.66_1.00_0.01,enc_auto/a8c932_ee8501e295de4092bab9c5b65482d8ed~mv2.jpg)
Odkrywaniem przeszÅ‚oÅ›ci czÅ‚owieka, oprócz archeologii, zajmuje siÄ™ historia.
​
Historycy badając dzieje odczytują to, co zapisano w dawnych księgach i dokumentach. Archeolodzy badają przedmioty wydobyte z ziemi, dawne osady i cmentarzyska oraz wszelkie inne ślady pozostawione przez ludzi żyjących w przeszłości.
​
Archeologia, podobnie jak historia, jest dziedzinÄ… nauki, którÄ… studiuje siÄ™ na uniwersytetach. Jest też wspaniaÅ‚Ä… przygodÄ… przez to, że archeolodzy poszukujÄ… Å›ladów przeszÅ‚oÅ›ci prowadzÄ…c badania wykopaliskowe i nigdy do koÅ„ca nie wiedzÄ…, co odkryjÄ… pod ziemiÄ….
​
![](https://static.wixstatic.com/media/a8c932_9bf0778a638e4ae58e120f39a192dc4e.jpg/v1/fill/w_421,h_596,al_c,q_80,enc_auto/a8c932_9bf0778a638e4ae58e120f39a192dc4e.jpg)
rysunek: aNNA WOJDAN - KIELCE
![](https://static.wixstatic.com/media/a8c932_bd1bc6d45964486b9ef4dbc4c9bc7121~mv2.jpg/v1/fill/w_166,h_405,al_c,q_80,usm_0.66_1.00_0.01,blur_3,enc_auto/a8c932_bd1bc6d45964486b9ef4dbc4c9bc7121~mv2.jpg)
rysunek:
małgorzata lato - lublin
Miejsce, w którym znajdujÄ… siÄ™ Å›lady obecnoÅ›ci ludzi w przeszÅ‚oÅ›ci i gdzie prowadzi siÄ™ badania wykopaliskowe, nazywa siÄ™ STANOWISKIEM ARCHEOLOGICZNYM.
​
Archeolodzy podczas prac wykopaliskowych badajÄ… różne rodzaje stanowisk archeologicznych:
​
* stanowiska osadnicze, czyli dawne obozowiska, osady, grody, wsie, miasta
* umocnienia obronne, takie jak wały, fosy i fortyfikacje
* miejsca, gdzie wydobywano i przerabiano różne surowce, na przykÅ‚ad kopalnie krzemienia, miejsca wytopu rud metali, oÅ›rodki produkcji ceramiki, smolarnie
* miejsca kultu, na przykład kamienne kręgi megalityczne
* groby i cmentarzyska
* ślady dawnej uprawy roli
* pozostaÅ‚oÅ›ci „budowli” komunikacyjnych i transportowych, czyli drogi, mosty, akwedukty, porty
* skarby, czyli przedmioty, które byÅ‚y kiedyÅ› bardzo cenne, ich wÅ‚aÅ›ciciel ukryÅ‚ je w ziemi na pewien czas, na przykÅ‚ad dla zabezpieczenia przed kradzieżą, ale z różnych powodów nigdy ich nie odzyskaÅ‚; skarby wystÄ™pujÄ… też jako ofiary zÅ‚ożone bóstwom w ziemi lub w wodzie
W epoce kamienia skarbem mogÅ‚y być wytwory z krzemienia! KrzemieÅ„ byÅ‚ wówczas cennym surowcem, sÅ‚użącym do produkcji narzÄ™dzi i broni.
ZABYTKI ARCHEOLOGICZNE
Przedmioty, które odkrywajÄ… archeolodzy na stanowisku archeologicznym, to ZABYTKI ARCHEOLOGICZNE.
Zabytki, które można wyjąć z ziemi, wziąć do rÄ™ki, nazywa siÄ™ ZABYTKAMI RUCHOMYMI. To takie przedmioty, jak krzemienne ostrze czy fragment naczynia ceramicznego. Zabytki ruchome nazywa siÄ™ też ARTEFAKTAMI.
ZABYTKI NIERUCHOME to takie, których nie da siÄ™ wyjąć z ziemi i zabrać do muzeum, na przykÅ‚ad Å›lad po dawnym domostwie lub piwniczce. Po takich dawnych „budowlach” czÄ™sto zostajÄ… tylko ciemne plamy ziemi (zaciemnienia). Zabytki nieruchome nazywa siÄ™ OBIEKTAMI.
![](https://static.wixstatic.com/media/a8c932_bbd6dfcdc66d424db11ef0f961f332c1~mv2.jpg/v1/fill/w_99,h_44,al_c,q_80,usm_0.66_1.00_0.01,blur_2,enc_auto/a8c932_bbd6dfcdc66d424db11ef0f961f332c1~mv2.jpg)
Zabytki archeologiczne może znaleźć każdy przez przypadek, na przykład na polu.
JeÅ›li znajdziesz przedmiot, który wydaje Ci siÄ™ bardzo stary lub przypomina zabytki archeologiczne, które już widziaÅ‚eÅ›, powinieneÅ› go pokazać archeologowi w najbliższym muzeum lub w specjalnym urzÄ™dzie, który nazywa siÄ™ Wojewódzkim UrzÄ™dem Ochrony Zabytków. O pomoc w przekazaniu znalezionego przedmiotu możesz poprosić rodziców lub nauczycieli. Archeolog powie Ci, czy znaleziony przez Ciebie przedmiot jest zabytkiem archeologicznym i czy należy go oddać do muzeum.